Dag 13. Woensdag 15 februari 2012. Visite lopen met dokter Nati, ontmoeting met een priester.

Dag 13. Woensdag 15 februari 2012.    Visite lopen met dokter Nati, ontmoeting met een priester buiten het ziekenhuis.

Na het ontbijt, bij de nonnen, gaan we meteen naar Hawa. Ze zit lachend in bed en wil eten. Alle vrouwen op de afdeling leven met haar haar mee en vertellen ons dat het goed met haar gaat. Nu hebben wij ook het het fijne gevoel, dat het met haar weer goed komt. Ze mag vandaag soep eten.

Daarna zie we de andere OK patiënten op de mannenafdeling. Bij de open prostatectomie van gisteren lekt uit de wonddrain urine. De blaas wordt gespoeld, omdat de urinekatheter verstopt zit. We hopen dat hiermee de urinelekkage stopt. Alle andere OK patiënten hebben geen complicaties. Adriaan en Bert gaan weer opereren.

Ik ga vanmorgen naar de Maternity Ward, dat is de verloskunde afdeling. Het is daar een drukte van jewelste. In de maand januari waren er 330 bevallingen, waarvan 50 sectio's en 8 vacuumextracties. Er waren 6 tweelingen. 5 kinderen waren antenataal overleden, 4 kinderen perinataal en 2 kinderen zijn postnataal overleden.

Alle zwangere vrouwen in Ghana zijn tot 6 weken na de bevalling gratis verzekerd. Daarom bevalt 90% van deze vrouwen in het ziekenhuis en worden de prenatale controles bij de verloskundige goed opgevolgd. Alle aantekeningen, inclusief een ECHO op 20 weken, worden genoteerd in een mooi boekje met tekeningen; het "maternity health report book"

Dokter Nati loopt visite. Het is een vrouw van maar 160 cm lang en ik schat haar amper 30 jaar. Ze is arts en heeft 2 jaar ervaring op alle afdelingen van het ziekenhuis en deze week is ze verantwoordelijk voor de verloskunde. Eergisteren heb ik met haar kennisgemaakt tijdens een sectio, die ze vlot afwerkte. Met een verpleegkundige is ze nu een hele week verantwoordelijk voor de "prenatal ward"

Ik maak tijdens het visite lopen geen foto's, want het beeld wat ik vandaag  zie is voor mij te heftig. Hier liggen ongeveer 30 vrouwen met complicaties prenataal. Vijf vrouwen liggen op de grond, want de bedden zijn op. We moeten ons tussen de bedden en matrassen voortbewegen. Het is erg stil, want dokter Nati praat erg zacht. In een razend tempo neemt ze de dossiers door en schrijft al haar bevindingen op. Ik kijk met haar mee en sta versteld van haar snelle manier van denken, ze is multi-task, ziet niets over het hoofd. Als ik vragen stel geeft ze een doeltreffend antwoord. Veel vrouwen hebben malaria, hypertensie of symptomen van HELP.

Daarna gaan we naar de "surgical ward". Hier liggen de vrouwen met de baby's op een matras in een bed na de sectio. Bij één vrouw is de baby overleden tgv een solutio placentae. 

Dan komen we bij de "lying-in ward" Hier is het nog veel voller met vrouwen, die bevallen zijn. Gemiddeld blijven de pas bevallen vrouwen hier 3 dagen. Er liggen 30 vrouwen in bed met een baby en 10 vrouwen liggen met hun baby op de grond op een matras, want de bedden zijn op. Veel zorg hebben we om een vrouw van 20 jaar, die kraamvrouwenkoorts heeft ten gevolge van een (zelf opgewekte?) vroeg-bevalling op 30 weken. Ze heeft hoge koorts met buikpijn. Laten we hopen dat de antibiotica aanslaan. Ook ligt er een vrouw met een Hb van 3 ten gevolge van een vastzittende placenta. Gelukkig is de bloeding gestopt. Haar bloedgroep is O negatief. Vers bloed is niet voorhanden, omdat deze bloedgroep hier zelden voorkomt. Het toeval wil deze dokter Gert bloedgroep O negatief heeft. Vlak voor mijn vertrek naar Ghana heb ik nog bloed gegeven bij Sanquin in Oss. Mijn bloedgroep is ook bij de Bloedbank erg gewild. Ik bied mijn bloed aan voor deze zieke vrouw, maar dokter Nati wil het nog een dag aankijken en adviseert ijzerinjecties.

Nu gaan we naar de "labour ward". Hier liggen en lopen ongeveer 10 vrouwen met weeën. Bij een vrouw zet de ontsluiting niet door, vindt de verloskundige. Dokter Nati toucheert en met een handige beweging maakt ze er een volledige ontsluiting van. Het hoofdje wordt al zichtbaar en de verloskundige kan het nu verder afmaken. Daarna ziet ze nog 5 vrouwen, die uitgerekend zijn. Ze hebben nog geen weeën, maar krijgen toch een check. Bij één vrouw wordt voor een sectio vanmiddag besloten. Een andere krijgt een 1/4 tablet vaginaal ingebracht om de weeën op te wekken. De andere 3 vrouwen mogen weer naar huis of rond blijven hangen op het ziekenhuisterrein.

Voor deze Europese dokter Gert was het meest opvallend, dat er geen mannen op de Maternity Ward zichtbaar aanwezig zijn. De gelaten rust van deze Afrikaanse vrouwen rond de bevalling is imponerend. De kennis en vaardigheden van dokter Nati maakten op mij nog de meeste indruk. Deze jonge vrouwelijke dokter (ze is geen gynaecoloog) zag in 3 uur tijd ongeveer 80 vrouwen met de meest complexe ziektebeelden. Volgende week mag een andere dokter van het Holy Family Hospital de Maternity Ward doen. Zal die dokter ook zo adequaat zijn of haar werk doen?

Adriaan en Bert doen vandaag 7 urologische ingrepen. De polikliniek wordt een dag uitgesteld. Dat is voor ons een reden om nu eens op tijd naar het stamkroegje te gaan voor een goed glas bier, voor het avondeten bij de nonnen.

Op de terugweg komen we langs 2 Catholic Churches. De pastoor is blij verrast met onze belangstelling voor zijn kerken. Wij komen tot de conclusie dat hier de oplossing ligt voor de medische problemen van Ghana. Als deze priester tijdens de mis voorlichting gaat geven over d promiscuïteit zien wij artsen in de toekomst geen urethrastricturen meer en is het minder druk op de Maternity Ward. Bert heeft zijn sermon klaar, oftewel zijn eigen donderpreek, maar hij slikt hem in. Deze priester zal niet in staat zijn een stichtelijk betoog van een atheïtische uroloog te willen begrijpen. Dat heeft wel tot gevolg dat deze priester de bevolking in Nkawkaw niet op onze Nederlandse manier van medisch denken zal gaan voorlichten.