Dag 7. Donderdag 9 februari 2012. Laboratorium en bezoek aan andere afdelingen in het ziekenhuis.

Dag 7. Donderdag 9 februari 2012. Bezoek aan het laboratorium en andere afdelingen in het ziekenhuis.

Vannacht goed geslapen, ondanks veel achtergrondlawaai uit de stad, het zijn trommelgeluiden en oproepen tot gebed. We ontbijten om 7 uur in het Convent bij de nonnen van de "Holy Spirit". Zuster Agathina, 75 jaar, wilde als kind al naar de tropen en wil niet meer terug naar Steyl bij Venlo. Sinds 1968 is ze in Ghana, eerst Accra, daarna Kumasi en sinds 1986 in Nkawkaw. Negen jaar heeft ze hier de leiding gehad en nu is ze verantwoordelijk voor de huishouding van het Convent.

Zuster Marchelina heeft nu de leiding en is verantwoordelijk voor het laboratorium. Op het laboratorium worden de bloedafnames gedaan voor eenvoudig bloedonderzoek. Er is veel aandacht voor infectieziekten, dus is er ook microbiologisch en parasitologisch onderzoek. Infecties van malaria, HIV, tuberculose, cholera, typhus, bilharzia, tetanus en wormen komen hier veel voor. Voor een PSA moet je hier niet zijn. De priklaborant neemt de laboratorium  briefjes in, verzamelt ontlasting en urinepotjes en doet bij een patient een venapunctie. Het afgenomen bloed wordt verdeeld over verschillende objectglaasjes en buisjes, afhankelijk van de aanvraag.

Elke bepaling krijgt een eigen nummer, alles wordt met balpen genoteerd, zodat er nog meer briefjes ontstaan. De bepalingen worden in groepjes van 5 tot 10 gedaan, zodat een malaria-laborant zijn deel doet, de sikkelcel-laborant doet zijn deel, de bloedgroepen-laborant beoordeelt ook zijn deel, enzovoort. Opvallend is natuurlijk dat in Ghana de prioriteiten heel anders liggen. Malaria, HIV, tuberculose, sikkelcelanaemie, cholera en tyfus zijn ziekten, die snel herkend moeten worden en je kan hier op de uitslag wachten.

Verder passeren veel zwangeren het laboratorium. Vrouwen in verwachting hebben een zwangerschapsboekje, waarin de verloskundige haar aantekeningen maakt, maar ook de laborant schrijft er zijn uitslagen in. Dit boekje krijgen de vrouwen mee naar huis en in het boekje staan zelfs voedingsadviezen getekend en ook de alarmsymptomen, waarmee je meteen naar het ziekenhuis moet gaan, zijn in begrijpelijke plaatjes getekend.

Op de kinderafdeling liggen nu 60 kinderen. Meest voorkomende opnames zijn voor malaria, longontsteking, diarree en brandwonden. Op de afdeling verloskunde ben ik nog niet binnen geweest. Daar is het 's morgens om 8 uur erg druk.

Op de SEH liggen nu ongeveer 20 mensen op brancards te wachten op de dokter. Patiënten met diarree liggen apart. De SEH arts is een huisarts met chirurgie-ervaring. Hij loopt van de ene brancard naar de andere met een stethoscoop om de nek, 2 zusters begeleiden hem. Ongeveer 10 andere verpleegkundigen bemoeien zich met de overige patiënten, die op de brancards liggen. Alles gaat in een rustige sfeer. Een jongetje van 10 jaar heeft een gebroken bovenbeen en krijgt een infuus. Een babytje van 6 maanden heeft een infuus, hij is uitgedroogd door diarree. Zijn oudere broertje van 2 jaar krijgt onderwijl van zijn moeder de borst. Een man van 20 jaar is net gehecht aan een hoofdwond en krijgt van de zuster een verband. Alle verpleegkundigen en artsen werken in shifts van 12 uur van 's morgens 8 tot 's avonds 8 uur, minstens 5 dagen in de week.

Op de operatiekamer doen Adriaan en Bert de urologische operaties van die dag. Ik kijk nog even mee, maar om 12.30 ga ik met de nonnen eten. Met belangstelling hoor ik de verhalen over de verloskundigen en verpleegkundigen in de binnenlanden. Daar komt geen dokter, als het ernstig is moeten de patiënten maar zien hoe ze het ziekenhuis bereiken.

Op de middag polikliniek zien we weer veel oude mannen met LUTS klachten en jonge mannen met urethrastricturen na een gonorrhoe infectie. Tijdens de poli moet Adriaan met spoed naar de mannenafdeling; een urinekatheter van een OK patiënt loopt niet meer. 3 minuten later komt hij lachend terug; de slang van de spoelvloeistof lag los, dus al het spoelwater liep het bed in en niet in de blaas. De verpleegkundigen hier zijn dus niet op urologische OK patiënten berekend.

Om 16.30 zijn we klaar en nu al kunnen we bier gaan drinken op ons buitenterrasje langs de drukke doorgaande weg. We genieten van de Afrikaanse straattaferelen en zien dingen die je in het koude Nederland niet voor mogelijk houdt.

Na het "diner" bij de nonnen krijgen we de medisch direkteur van het ziekenhuis dr Kwasi Amuzu op consult. Zijn vrouw was vorige week betrokken bij een verkeersongeluk en heeft een bekken- en een enkelbreuk. We bekijken de X foto's en verwachten dat ze over 12 weken weer helemaal hersteld is. Als dank mag ik morgenochtend op zijn kantoor proberen of ik daar een internet verbinding kan krijgen.